Tỳ bà diệp – Dược liệu quý trị ho hàng ngàn năm qua

Trong đông y, tỳ bà diệp là vị thuốc quý nổi tiếng có mặt trong nhiều bài thuốc trị bệnh, đặc biệt là các chứng ho. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết để hiểu rõ hơn về dược liệu này. 

1. Nguồn gốc, xuất xứ 

Tỳ bà diệp hay còn được gọi với những cái tên khác như: cây tỳ bà, ba diệp, nhót tây… có tên khoa học là Folium Eriobotryae japonicae. Giống cây này có nguồn gốc từ Trung Quốc, Nhật Bản và đến nay đã có mặt tại nhiều quốc gia trên thế giới. Ở Việt Nam, vị thuốc này thường mọc hoang và được trồng ở nhiều nơi, phổ biến nhất là tại Cao Bằng, Lạng Sơn, Hà Nội. 

Bộ phận thường được dùng làm thuốc của cây ba diệp là lá. Thời điểm thu hái lá tỳ bà diệp thích hợp nhất là vào tháng 4 – 5 hàng năm. Sau khi thu hái và chế biến, lá ba diệp có thể bảo quản và dùng được trong thời gian dài. 

2. Công dụng chăm sóc sức khỏe 

Theo đông y, tỳ bà diệp có vị đắng, tính hàn, quy vào kinh phế; có tác dụng mát phổi, thanh phế, giáng khí, trừ ho, hóa đờm, làm mát dạ dày và chống nôn. 

Theo nghiên cứu của y học hiện đại, nhót tây có chứa nhiều chất chống oxy hóa, vitamin B, vitamin C, axit oleanic, caryophylin, saponin, axit ursolic…. Các hoạt chất trên có tính kháng khuẩn mạnh, có tác dụng trị đau rát cổ họng, trị ho, chống nôn…. 

3. Các bài thuốc phổ biến từ tỳ bà diệp 

3.1. Trị ho do cảm lạnh 

• Chuẩn bị 20 lá nhót tây và 20g tía tô. 
• Đem nguyên liệu rửa sạch rồi cho vào ấm sắc với 450ml nước trong khoảng 20 phút. 
• Chắt nước cốt thu được để uống, mỗi ngày uống 1 thang. 

3.2. Bài thuốc chữa ho có đờm vàng, miệng đắng, họng khô 

• Chuẩn bị: ba diệp, quả dành dành, sa sâm, vỏ rễ dâu mỗi vị 12g; hoàng bá và hoàng liên mỗi vị 8g; cam thảo 4g. 
• Cho các nguyên liệu trên vào ấm sắc với lửa nhỏ, rồi uống trong ngày. 

3.3. Phương thuốc trị ho, viêm phế quản mãn tính 

• Chuẩn bị: 200g ba diệp, 10g khoản đông hoa, 5g cam thảo.
• Các nguyên liệu trên cho vào ấm để sắc với nước. 
• Nước thuốc thu được uống hết trong ngày. 

3.4. Bài thuốc trị ho gà 

• Chuẩn bị: tỳ bà, rễ cỏ tranh, bách bộ mỗi vị 125g; 20g xơ mướp, 63g tỏi củ. 
• Đem các vị thuốc trên sắc với 2,5 lít nước, đun nhỏ lửa cho đến khi còn 500ml nước. 
• Chia nước thuốc thành 3 phần và uống hết trong ngày. 

Thuốc ho bổ phế Bảo Thanh – Sản phẩm có sự kết hợp của tỳ bà diệp và các vị thuốc trị ho kinh điển

Thuốc ho bổ phế Bảo Thanh được kế thừa và phát triển từ bài thuốc trị ho cổ phương Xuyên bối tỳ bà cao có lịch sử hơn 300 năm. Sản phẩm bao gồm các vị dược liệu quý như: Xuyên bối mẫu, Tỳ bà diệp, Sa sâm, Cát cánh, Trần bì, Bán hạ…. Các vị dược liệu này kết hợp với nhau theo đúng trật tự Quân – Thần – Tá – Sứ của đông y, coi trị bệnh cũng như trị nước, có tôn ti trật tự và có sự bổ trợ lẫn nhau để làm tăng công hiệu chữa bệnh. 

Trong đó, Tỳ bà diệp là Thần dược – đóng vai trò quan trọng thứ hai sau Quân dược. Vị thuốc này có công năng hóa đờm, tán kết, giáng khí, chỉ khái thích hợp để chữa trị các chứng ho do phế nhiệt, khô cổ, khản tiếng, ho ra máu….

Nhờ sự kết hợp của nhiều vị thuốc quý, cùng với quy trình sản xuất theo công nghệ hiện đại. Thuốc ho bổ phế Bảo Thanh đã được kiểm nghiệm chất lượng và nằm trong danh mục thuốc đông dược cao cấp trị ho không kê đơn do Cục Quản lý Dược – Bộ Y tế cấp phép. Sản phẩm đã vinh dự nhận được nhiều giải thưởng cao quý gồm: Giải Ngôi sao thuốc Việt do Bộ y tế trao tặng, Sản phẩm thuốc ho bổ phế được tin dùng số 1, Hàng Việt Nam chất lượng cao, Thương hiệu nổi tiếng châu Á Thái Bình Dương… và nhiều giải thương cao quý khác. 

Thuốc ho bổ phế Bảo Thanh được bào chế dưới dạng siro và viên ngậm. Hai dạng bào chế này đều có công dụng bổ phế, trừ ho, hóa đờm, tăng cường sức đề kháng cho hệ hô hấp. Người bệnh có thể sử dụng kết hợp cả siro và viên ngậm bổ phế Bảo Thanh để nâng cao hiệu quả trừ ho. 

Ngoài ra, có thể pha siro bổ phế Bảo Thanh với nước ấm để uống 2 lần/ngày, vào buổi tối trước khi đi ngủ và buổi sáng sau khi thức dậy. Thời điểm uống tốt nhất là khi giao mùa hoặc trời lạnh. Cách này sẽ giúp nâng cao sức đề kháng của hệ hô hấp, từ đó giúp ngăn ngừa các bệnh viêm đường hô hấp.